środa, 30 listopad 2022 16:58

Kwas pantotenowy - witamina z grupy B o wszechstronnym, korzystnym działaniu

witaminę B complex witaminę B complex pixabay

Kwas pantotenowy to jedna z substancji rozpuszczalnych w wodzie, należąca do witamin z grupy B.

 

Wykazuje liczne, korzystne właściwości w organizmie człowieka, m.in. może chronić ustrój przed infekcjami, wpływać korzystnie na stan skóry czy zapobiegać przedwczesnemu siwieniu włosów.

Niedobór kwasu pantotenowego może niekorzystnie wpływać na pracę całego ustroju, dlatego tak ważne jest, aby każdego dnia dostarczać do organizmu odpowiednie ilości witaminy B5.

Kwas pantotenowy - co to takiego?

Kwas pantotenowy to organiczny związek chemiczny, zwany także witaminą B5.

To jedna z witaminy wchodzących w skład witaminy B complex, która jest rozpuszczalna w wodzie, a w związku z tym musi być na bieżąco dostarczana do ustroju. Jej nadmiar jest natomiast wydalany z organizmu wraz z moczem.

Kwas pantotenowy to z chemicznego punktu widzenia amid kwasu pantoinowego i β-alaniny o wzorze C₉H₁₇NO₅.

Właściwości i rola kwasu pantotenowego

Kwas pantotenowy odgrywa istotną rolę w organizmie człowieka i jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania.

Witamina B5 m.in.:

  • odpowiada za utrzymanie prawidłowego metabolizmu energetycznego,
  • przyczynia się do właściwego metabolizmu hormonów steroidowych, takich jak kortyzol, testosteron czy progesteron, a także niektórych neuroprzekaźników, m.in. dopaminy i serotoniny,
  • uczestniczy w syntezie witaminy D i witaminy A,
  • bierze udział w produkcji przeciwciał i tym samym wspiera organizm w walce z infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi,
  • wykazuje właściwości przyspieszające procesy gojenia się ran,
  • odgrywa istotną rolę w procesie regeneracji skóry, błon śluzowych i tkanek,
  • wspomaga pigmentację włosów i może zapobiegać przedwczesnemu siwieniu włosów,
  • zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia,
  • pomaga w utrzymaniu sprawności umysłowej na odpowiednim poziomie,
  • uczestniczy w syntezie koenzymu A, który jest kofaktorem potrzebnym enzymom do procesów katalizowania reakcji chemicznych.

Źródła kwasu pantotenowego w codziennej diecie

Kwas pantotenowy to substancja obecna powszechnie w wielu produktach spożywczych. Witaminę B5 znaleźć można m.in. w:

  • żółtkach jaj,
  • drożdżach,
  • otrębach pszennych,
  • nasionach słonecznika,
  • rybach, takich jak śledź czy łosoś,
  • warzywach, m.in. w brokułach czy ziemniakach,
  • owocach, m.in. w bananach czy pomarańczach,
  • mięsie,
  • podrobach,
  • pełnoziarnistym pieczywie.

W przypadku niewystarczającej podaży składnika wraz z codzienną dietą lub w czasie wzmożonego zapotrzebowania na kwas pantotenowy warto rozważyć także stosowanie suplementów diety bogatych w witaminę B5.

Zapotrzebowanie na kwas pantotenowy

Zapotrzebowanie na witaminę B5 zależy m.in. od wieku i stanu fizjologicznego oraz indywidualnych potrzeb organizmu.

Zgodnie z Normami Żywienia opracowanymi dla populacji polskiej przez Instytut Żywności i Żywienia na poziomie wystarczającego spożycia (AI), rekomenduje się, aby:

  • Niemowlęta spożywały 1,7-1,8 mg witaminy B5 na dobę,
  • dzieci od 3 do 9 lat dostarczały każdego dnia do ustroju od 2 do 4 mg kwasu pantotenowego,
  • młodzież od 10 do 18 lat spożywała codziennie 4-5 mg związku,
  • dorośli dostarczali do organizmu 5 mg kwasu pantotenowego na dobę,
  • kobiety w ciąży - 6 mg witaminy B5 każdego dnia,
  • kobiety w okresie laktacji natomiast powinny spożywać 7 mg związku na dobę.

Suplementy diety bogate w kwas pantotenowy

Choć witamina B5 jest powszechnie dostępna w produktach spożywczych i występuje zarówno w żywności pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, wciąż bywają osoby, które cierpią na niedobory tego składnika.

Istnieją także grupy osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas pantotenowy. Należą do nich m.in. intensywnie trenujący sportowcy czy osoby narażone na długotrwały stres.

W takich przypadkach warto, oprócz stosowania zdrowej i zbilansowanej diety, rozważyć także przyjmowanie suplementów diety bogatych w witaminę B5 lub w witaminę B complex, która zawiera wszystkie istotne witaminy z grupy B.

Niedobór kwasu pantotenowego w ustroju

Kwas pantotenowy może być syntetyzowany w organizmie przez mikroflorę jelitową. Ponadto związek powszechnie występuje w ogólnodostępnych produktach spożywczych, dlatego też jego niedobór nie jest częstym zjawiskiem.

Najczęściej zbyt niską podaż składnika można zaobserwować wśród osób niedożywionych i stosujących źle zbilansowaną dietę. Do grupy osób narażonych na niedobór witaminy B5 można zaliczyć także osoby starsze, nadużywające alkohol, sportowców wyczynowo uprawiających intensywne wysiłki fizyczne i osoby narażone na długotrwały stres.

Niska podaż kwasu pantotenowego może objawiać się m.in.:

  • wzmożonym wypadaniem włosów,
  • ogólnym zmęczeniem i osłabieniem,
  • zmianami skórnymi, takimi jak wypryski, trądzik czy odbarwienia,
  • wydłużeniem procesu gojenia się ran,
  • rozdrażnieniem,
  • pogorszenie wzroku,
  • zmniejszenie masy ciała,
  • skurczami kończyn górnych i dolnych,
  • problemami ze snem,
  • bólami mięśni i stawów.

Nadmiar kwasu pantotenowego w organizmie

Ponieważ witamina B5 jest rozpuszczalna w wodzie, trudno ją przedawkować.

Do tej pory nie stwierdzono działania toksycznego substancji.

W przypadku spożywania nadmiernych dawek kwasu pantotenowego zaobserwowano niekiedy wystąpienie dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takich jak nudności, biegunki czy wymioty.

Nie stwierdzono występowania innych skutków ubocznych, gdyż nadmiar witaminy wydalany jest z organizmu wraz z moczem.

  • Dlaczego regularne wizyty u dentysty są kluczowe dla zdrowia?
    Dlaczego regularne wizyty u dentysty są kluczowe dla zdrowia?

    Zdrowie jamy ustnej jest niezwykle ważnym elementem ogólnego stanu zdrowia. Regularne wizyty u dentysty są kluczowe nie tylko dla utrzymania pięknego uśmiechu, ale także dla zapobiegania poważnym problemom zdrowotnym. W Olsztynie, pacjenci mają dostęp do szerokiej gamy usług stomatologicznych, które mogą pomóc w zapewnieniu zdrowia jamy ustnej na długie lata.

    Napisano poniedziałek, 17 marzec 2025 16:20
  • Profesjonalny hydraulik Dąbrowa Górnicza
    Profesjonalny hydraulik Dąbrowa Górnicza

    Kiedy niespodziewana awaria hydrauliczna zakłóca spokój Twojego domu, kluczowe staje się znalezienie specjalisty, który nie tylko sprawnie zdiagnozuje problem, ale również szybko zajmie się jego rozwiązaniem. W Dąbrowie Górniczej, hydraulik o takich kwalifikacjach nie jest trudny do znalezienia - dzięki fachowcom oferującym szybką pomoc hydrauliczną, możesz znów cieszyć się dobrze działającą instalacją.

    Napisano poniedziałek, 17 marzec 2025 16:12
  • Wyposażenie gabinetu optycznego – klucz do nowoczesnej diagnostyki
    Wyposażenie gabinetu optycznego – klucz do nowoczesnej diagnostyki

    Gabinet optyczny to miejsce, w którym pacjenci oczekują nie tylko profesjonalnej obsługi, ale również najwyższej jakości badań i diagnostyki wzroku. Nowoczesne technologie pozwalają na precyzyjne pomiary oraz szybką analizę stanu zdrowia oczu, co czyni wybór odpowiedniego wyposażenia kluczowym elementem sukcesu.

    Napisano niedziela, 16 marzec 2025 12:55
  • Ile kosztuje dieta pudełkowa? Jaki jest koszt cateringu dietetycznego w porównaniu do posiłków gotowanych w domu?
    Ile kosztuje dieta pudełkowa? Jaki jest koszt cateringu dietetycznego w porównaniu do posiłków gotowanych w domu?

    Zastanawiasz się, ile kosztuje dieta pudełkowa? Sprawdź nasz przewodnik po wydatkach i wyborach, aby podjąć świadomą decyzję.

    Napisano niedziela, 16 marzec 2025 11:03
  • Jak brak snu wpływa na mózg?
    Jak brak snu wpływa na mózg?

    Nowe badania wskazują, że krótki sen w połączeniu z wysokim ciśnieniem krwi może znacząco przyspieszać proces starzenia mózgu oraz pogarszać funkcje poznawcze. Wyniki opublikowane w czasopiśmie Journal of the American Heart Association sugerują, że osoby z nadciśnieniem, które śpią mniej niż sześć godzin, są bardziej narażone na uszkodzenia tkanki mózgowej oraz problemy z pamięcią i myśleniem. Zależność między długością snu a zdrowiem mózgu nie była jednak widoczna u osób z prawidłowym ciśnieniem krwi.

    Napisano niedziela, 09 marzec 2025 23:06
  • Dlaczego polski miód jest jednym z najlepszych na świecie?
    Dlaczego polski miód jest jednym z najlepszych na świecie?

    Jeśli kochasz miód, to na pewno słyszałeś, że polski miód jest jednym z najlepszych na świecie. Ale co tak naprawdę sprawia, że to właśnie nasz rodzimy produkt cieszy się taką renomą? Polska od wieków słynie z pszczelarstwa, a dzięki naszym wyjątkowym warunkom klimatycznym i różnorodnej florze, możemy pochwalić się miodem o niesamowitej jakości i bogactwie smaków.

    Napisano sobota, 08 luty 2025 18:23
  • Suplementy diety mogą powodować raka
    Suplementy diety mogą powodować raka

    Miliony ludzi sięgają po suplementy diety, wierząc w ich prozdrowotne właściwości. Tymczasem, jak ostrzega dietetyk Nichole Andrews, niektóre z tych produktów mogą zwiększać ryzyko raka oraz negatywnie wpływać na funkcje wątroby i prowadzić do tworzenia się kamieni nerkowych. Nadmierne spożycie witamin, takich jak C i E, może sprzyjać rozwojowi nowotworów poprzez stymulowanie powstawania naczyń krwionośnych wokół guzów.

    Napisano poniedziałek, 03 marzec 2025 19:50