środa, 30 listopad 2022 16:58

Kwas pantotenowy - witamina z grupy B o wszechstronnym, korzystnym działaniu

witaminę B complex witaminę B complex pixabay

Kwas pantotenowy to jedna z substancji rozpuszczalnych w wodzie, należąca do witamin z grupy B.

 

Wykazuje liczne, korzystne właściwości w organizmie człowieka, m.in. może chronić ustrój przed infekcjami, wpływać korzystnie na stan skóry czy zapobiegać przedwczesnemu siwieniu włosów.

Niedobór kwasu pantotenowego może niekorzystnie wpływać na pracę całego ustroju, dlatego tak ważne jest, aby każdego dnia dostarczać do organizmu odpowiednie ilości witaminy B5.

Kwas pantotenowy - co to takiego?

Kwas pantotenowy to organiczny związek chemiczny, zwany także witaminą B5.

To jedna z witaminy wchodzących w skład witaminy B complex, która jest rozpuszczalna w wodzie, a w związku z tym musi być na bieżąco dostarczana do ustroju. Jej nadmiar jest natomiast wydalany z organizmu wraz z moczem.

Kwas pantotenowy to z chemicznego punktu widzenia amid kwasu pantoinowego i β-alaniny o wzorze C₉H₁₇NO₅.

Właściwości i rola kwasu pantotenowego

Kwas pantotenowy odgrywa istotną rolę w organizmie człowieka i jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania.

Witamina B5 m.in.:

  • odpowiada za utrzymanie prawidłowego metabolizmu energetycznego,
  • przyczynia się do właściwego metabolizmu hormonów steroidowych, takich jak kortyzol, testosteron czy progesteron, a także niektórych neuroprzekaźników, m.in. dopaminy i serotoniny,
  • uczestniczy w syntezie witaminy D i witaminy A,
  • bierze udział w produkcji przeciwciał i tym samym wspiera organizm w walce z infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi,
  • wykazuje właściwości przyspieszające procesy gojenia się ran,
  • odgrywa istotną rolę w procesie regeneracji skóry, błon śluzowych i tkanek,
  • wspomaga pigmentację włosów i może zapobiegać przedwczesnemu siwieniu włosów,
  • zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia,
  • pomaga w utrzymaniu sprawności umysłowej na odpowiednim poziomie,
  • uczestniczy w syntezie koenzymu A, który jest kofaktorem potrzebnym enzymom do procesów katalizowania reakcji chemicznych.

Źródła kwasu pantotenowego w codziennej diecie

Kwas pantotenowy to substancja obecna powszechnie w wielu produktach spożywczych. Witaminę B5 znaleźć można m.in. w:

  • żółtkach jaj,
  • drożdżach,
  • otrębach pszennych,
  • nasionach słonecznika,
  • rybach, takich jak śledź czy łosoś,
  • warzywach, m.in. w brokułach czy ziemniakach,
  • owocach, m.in. w bananach czy pomarańczach,
  • mięsie,
  • podrobach,
  • pełnoziarnistym pieczywie.

W przypadku niewystarczającej podaży składnika wraz z codzienną dietą lub w czasie wzmożonego zapotrzebowania na kwas pantotenowy warto rozważyć także stosowanie suplementów diety bogatych w witaminę B5.

Zapotrzebowanie na kwas pantotenowy

Zapotrzebowanie na witaminę B5 zależy m.in. od wieku i stanu fizjologicznego oraz indywidualnych potrzeb organizmu.

Zgodnie z Normami Żywienia opracowanymi dla populacji polskiej przez Instytut Żywności i Żywienia na poziomie wystarczającego spożycia (AI), rekomenduje się, aby:

  • Niemowlęta spożywały 1,7-1,8 mg witaminy B5 na dobę,
  • dzieci od 3 do 9 lat dostarczały każdego dnia do ustroju od 2 do 4 mg kwasu pantotenowego,
  • młodzież od 10 do 18 lat spożywała codziennie 4-5 mg związku,
  • dorośli dostarczali do organizmu 5 mg kwasu pantotenowego na dobę,
  • kobiety w ciąży - 6 mg witaminy B5 każdego dnia,
  • kobiety w okresie laktacji natomiast powinny spożywać 7 mg związku na dobę.

Suplementy diety bogate w kwas pantotenowy

Choć witamina B5 jest powszechnie dostępna w produktach spożywczych i występuje zarówno w żywności pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, wciąż bywają osoby, które cierpią na niedobory tego składnika.

Istnieją także grupy osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas pantotenowy. Należą do nich m.in. intensywnie trenujący sportowcy czy osoby narażone na długotrwały stres.

W takich przypadkach warto, oprócz stosowania zdrowej i zbilansowanej diety, rozważyć także przyjmowanie suplementów diety bogatych w witaminę B5 lub w witaminę B complex, która zawiera wszystkie istotne witaminy z grupy B.

Niedobór kwasu pantotenowego w ustroju

Kwas pantotenowy może być syntetyzowany w organizmie przez mikroflorę jelitową. Ponadto związek powszechnie występuje w ogólnodostępnych produktach spożywczych, dlatego też jego niedobór nie jest częstym zjawiskiem.

Najczęściej zbyt niską podaż składnika można zaobserwować wśród osób niedożywionych i stosujących źle zbilansowaną dietę. Do grupy osób narażonych na niedobór witaminy B5 można zaliczyć także osoby starsze, nadużywające alkohol, sportowców wyczynowo uprawiających intensywne wysiłki fizyczne i osoby narażone na długotrwały stres.

Niska podaż kwasu pantotenowego może objawiać się m.in.:

  • wzmożonym wypadaniem włosów,
  • ogólnym zmęczeniem i osłabieniem,
  • zmianami skórnymi, takimi jak wypryski, trądzik czy odbarwienia,
  • wydłużeniem procesu gojenia się ran,
  • rozdrażnieniem,
  • pogorszenie wzroku,
  • zmniejszenie masy ciała,
  • skurczami kończyn górnych i dolnych,
  • problemami ze snem,
  • bólami mięśni i stawów.

Nadmiar kwasu pantotenowego w organizmie

Ponieważ witamina B5 jest rozpuszczalna w wodzie, trudno ją przedawkować.

Do tej pory nie stwierdzono działania toksycznego substancji.

W przypadku spożywania nadmiernych dawek kwasu pantotenowego zaobserwowano niekiedy wystąpienie dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takich jak nudności, biegunki czy wymioty.

Nie stwierdzono występowania innych skutków ubocznych, gdyż nadmiar witaminy wydalany jest z organizmu wraz z moczem.

  • Nowe oszustwo sieje zamęt w Wielkiej Brytanii: Metoda na przechwycenie karty przed jej dostarczeniem
    Nowe oszustwo sieje zamęt w Wielkiej Brytanii: Metoda na przechwycenie karty przed jej dostarczeniem

    Liczba kradzieży pieniędzy za pomocą przechwyconych kart płatniczych gwałtownie rośnie. Metoda oszustów polega na kradzieży kart jeszcze przed ich dostarczeniem, co umożliwia im dostęp do funduszy i korzystanie z karty, zanim dotrze ona do właściciela.

    Napisano niedziela, 10 listopad 2024 18:20
  • Zimowa depresja i jak sobie z nią radzić
    Zimowa depresja i jak sobie z nią radzić

    Krótsze dni zimowe mogą wywołać sezonową depresję u osób wrażliwych na zmiany światła słonecznego. Zaburzenie afektywne sezonowe (SAD) dotyka miliony ludzi na całym świecie. Wielu pacjentów korzysta z terapii światłem, leków oraz terapii poznawczo-behawioralnej, aby poprawić swoje samopoczucie.

    Napisano niedziela, 03 listopad 2024 22:26
  • Mało znane znaczenie witaminy D
    Mało znane znaczenie witaminy D

    Badania wskazują, że witamina D jest nie tylko kluczowa dla zdrowia kości, ale również dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Niedobór tej witaminy wiązany jest z wyższym ryzykiem chorób autoimmunologicznych, jednak mechanizmy tej zależności były dotychczas słabo poznane. Nowe badanie opublikowane w Science Advances ujawnia, że brak aktywnej formy witaminy D wpływa negatywnie na rozwój limfocytów T, co prowadzi do nadmiernej autoaktywacji tych komórek i ryzyka uszkodzenia własnych tkanek organizmu.

    Napisano sobota, 02 listopad 2024 23:25
  • Jak orzechy brazylijskie mogą pomóc w walce z rakiem piersi?
    Jak orzechy brazylijskie mogą pomóc w walce z rakiem piersi?

    Naukowcy ze Szkocji zidentyfikowali potencjał selenu, pierwiastka obecnego w orzechach brazylijskich, który może pomóc w opracowaniu nowych terapii zapobiegających rozprzestrzenianiu się agresywnego, potrójnie ujemnego raka piersi. W badaniach finansowanych przez Cancer Research UK odkryto, że selen, będący silnym antyoksydantem, wpływa na komórki nowotworowe, hamując ich zdolność do migracji do innych części organizmu.

    Napisano niedziela, 27 październik 2024 13:02
  • Czy długotrwałe stanie jest szkodliwe dla Twojego serca?
    Czy długotrwałe stanie jest szkodliwe dla Twojego serca?

    Dotychczasowe badania sugerowały, że stanie może być korzystne dla zdrowia serca, jednak najnowsze wyniki z Uniwersytetu w Sydney wskazują, że długotrwałe stanie może zwiększać ryzyko chorób krążenia. W artykule przeanalizujemy szczegóły tych badań i ich potencjalne konsekwencje dla zdrowia.

    Napisano niedziela, 27 październik 2024 01:32
  • Po czym stwierdzić, że masz OCD?
    Po czym stwierdzić, że masz OCD?

    Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (OCD) to często niezauważana choroba, która dotyka wielu osób na całym świecie. Eksperci szacują, że aż dwie trzecie osób cierpiących na OCD nie otrzymuje diagnozy, a to może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych.

    Napisano poniedziałek, 21 październik 2024 00:12
  • Wpływ muzyki na mózg - Jak muzyka pomaga w walce z demencją?
    Wpływ muzyki na mózg - Jak muzyka pomaga w walce z demencją?

    Muzyka odgrywa kluczową rolę w naszym codziennym życiu, wpływając na nasze samopoczucie, motywując do działania i przynosząc ukojenie. Jej potężny wpływ nie jest zaskoczeniem, biorąc pod uwagę, że coraz częściej jest wykorzystywana w medycynie. Oprócz pozytywnego wpływu w leczeniu nowotworów, zarządzaniu przewlekłym bólem czy wspomaganiu regeneracji mózgu po udarze, naukowcy dokonują znaczących odkryć dotyczących stosowania muzyki u pacjentów z demencją.

    Napisano sobota, 19 październik 2024 23:20